Gmina Tuplice
- 11-05-2015
|
INFORMACJE OGÓLNE
Gmina położona w środkowej części powiatu żarskiego, sąsiaduje z gminami: Lubsko, Jasień, Lipinki Łużyckie, Trzebiel, Brody. Podzielona jest na 13 sołectw: Łazy, Gręzawa, Nowa Rola, Świbinki, Drzeniów, Czerna, Cielmów, Chlebice, Grabów, Matuszewice, Chełmica, Jagłowice, Tuplice.
Gmina Tuplice podpisała umowę o współpracy z niemiecką gminą Hornow / Simmersdorf, jest członkiem Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr. Przez gminę przebiega międzynarodowa trasa A12.
Pierwsze pisemne wzmianki o Tuplicach pochodzą z 1346 roku; wymienione zostały jako Dewplicze w annałach miśnieńskich. Już wtedy Dewplicze Magna (Tuplice Wielkie) były parafią. Osadą targową z ograniczonymi prawami miejskimi stały się w 1678 roku za sprawą Christiana Sasko - Merseburskiego. Najwcześniej znanymi właścicielami Tuplic byli bracia von Mezterode. Ich prawa kwestionował Mateusz von Biberstein, zajmując zbrojnie Tuplice w 1495 roku. Rozkwit miasteczka nastąpił za czasów Wacława Ulryka Biebersteina w połowie XVII wieku. W 1678 roku Tuplice otrzymały ograniczone prawa miejskie, przestały być miastem w roku 1954.
W 1747 roku otwarto stałą szkołę kształcącą na poziomie elementarnym. W 1880 roku robotnicy pracujący przy rozbudowie tuplickiego dworca kolejowego znaleźli rzymską monetę z brązu, pochodzącą z czasów cesarza Trajana (98-117 po Chr.). Prawdopodobnie już wtedy istniał szlak handlowy wiodący na wschód, mający powiązania ze słynnym rzymskim szlakiem bursztynowym. W latach czterdziestych XIX wieku Tuplice liczyły około 1700 mieszkańców. W tym czasie Tuplice słynęły ze znakomitych wyrobów ceramicznych wykonywanych z surowca wydobywanego w Jagłowicach. Bracia Jeschkowie zbudowali cały kompleks zakładów ceramicznych. Jasieński fabrykant Hahn uruchomił kopalnię odkrywkową węgla brunatnego. W 1928 roku uruchomiono centralne ujęcie wody dla Tuplic i okolicznych wsi.
Warto zobaczyć: pałac, folwark i park z XIX wieku w Chełmicy; kordegarda i park z XVIII wieku w Matuszowicach; park dworski w Czernej; zabytkowa linia kolejowa z 1858 roku i dworzec z 1871 roku w Tuplicach; klasycystyczny dwór i park krajobrazowy w Grabowie; kościół z XIX wieku i dąb - pomnik przyrody w Nowej Roli; park krajobrazowy z XIX wieku z pomnikami przyrody w Cielmowie.
MIEJSCOWOŚCI
TUPLICE - niegdyś miasteczko, dzisiaj wieś w środkowo-zachodniej części powiatu żarskiego, siedziba wójta i Urzędu Gminy. Miejscowość wymieniona jako Dewplicze już w połowie XIV wieku w annałach miśnieńskich; już wtedy Dewplicze Magna (Tuplice Wielkie) były parafią. Osadą targową z ograniczonymi prawami miejskimi stały się w 1678 roku za sprawą Christiana Sasko-Merseburskiego. Formalnie Tuplice były saskim lennem, nadanym Bibersteinom. Rozkwit miasteczka nastąpił za Wacława Urlyka Bibersteina (połowa XVII w.). Najstarszym zachowanym zabytkiem architektury jest kościół późnogotycki z połowy XIV w. Cała reszta to zabudowa z XIX i XX wieku.
CIELMÓW - wieś sołecka na południowy wschód od Tuplic przy trasie Tuplice - Jasień. Wieś posiada bardzo ciekawą zabudowę XIX-wieczną oraz pozostałości parku podworskiego z rzadkimi okazami drzew.